Bir gayrimenkulün veya gayrimenkul projesinin, pazara hâkim uzman kişiler tarafından, alım-satım işlemine konu olduğu andaki gayrimenkule dayalı hak ve faydaların değerinin tarafsız olarak tespit edilmesi sureti ile söz konusu kıymet takdirinin rapor haline getirilmesine değerleme adı verilir.

Taşınmazların, gayrimenkullerin ve gayrimenkul projelerinin değerlendirmesini yapan, konusunda deneyimli, pazara hâkim, yasal düzenlemeleri bilen, tarafsız, güvenilir, eğitimli, konu ile ilgili mühendislik, işletme, ekonomi, mimarlık, inşaat mühendisliği, şehir ve bölge planlama alanlarında en az dört yıllık üniversite mezunu, kişilere Değerleme Uzmanı adı verilir.

Değerleme uzmanlarının almaya hak kazandıkları lisanlarını kullanabilmeleri için en az 3 yıl tecrübelerinin bulunması veya gerekli tecrübe koşullarını sağlayan eğitimleri alması gerekmekte olup, yasal düzenlemeler çerçevesinde tarafsızlık, objektiflik, güvenilirlik, bağımsızlık ilkelerine riayet eden kişiler olması zorunludur.

Her bölgenin farklı karakteristik özellikleri bulunması dolayısı ile bölgesel uzmanlaşma ve konut, sanayi, ticaret, turizm gibi taşınmaz türüne göre farklı alanlarda değerleme uzmanlarının bulunması da kaçınılmazdır.

Toplumsal yapı göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’ de bu güne kadar faiz, repo gibi yatırım araçları kullanılmış olmasına rağmen, enflasyonun ve faizlerin zaman içerisinde düşmesi, mevduat ve hazine bonosuna olan talebin azalmasına, borsa ve gayrimenkule olan talebin artmasına neden olmuştur.

Ülkemizde, özellikle 2004 yılının son çeyreğinden itibaren ekonomideki istikrarın devam edeceği kanaatinin oluşması, bankaların konut kredisi faiz oranlarını düşürmesi ve vadelerini arttırması konut kredilerine olan talebi önemli ölçüde arttırmış ve buna bağlı olarak ta gayrimenkul sektörü hareketlenmiştir. Gayrimenkul arzının talep karşısında yetersiz kalması üzerine büyük inşaat firmaları yeni konut projeleri geliştirmek sureti ile pazara sunmaya başlamışlardır.

Gayrimenkul sektörünün gelişmesi taşınmaz değerinin ekonomi içerisinde önemli bir yer tutmasına sebebiyet vermiş olup, gerçek değer arayışı, alım-satım devir ve takaslarda bedel tespiti ile finansal sektörde yeniden yapılandırmaya bağlı olarak banka aktiflerinin objektif kriterlere göre analizi gibi etkenler; konusunda uzman, tarafsız, güvenilir firmalar ve uzmanlar tarafından hazırlanan ve varlıkların gerçek değerini yansıtan raporların önemini arttırmıştır.

SPK, değerleme uzmanlığı ve değerleme şirketine ilişkin düzenlemeleri de içeren iki tebliğ hazırlamış (Lisanslama ve Değerleme Şirketleri) ve tebliğleri Resmi Gazetede yayımlayıp, Ağustos 2001’de yürürlüğe koymuştur.

Bu iki tebliğden “Lisanslama Tebliğ”i , sermaye piyasası alanında çalışan ihtisas personeli ve yöneticiler ile gayrimenkul değerleme şirketlerinde çalışan değerleme uzmanları’nın mesleki yeterliliklerini, bilgi ve becerilerini tespit etmek amacıyla yapılacak olan sınavları, ilgili ihtisas alanları itibarıyla mesleki yeterliliklerini gösterir lisans vermeyi, eğitim programları düzenlemeyi ve sicil tutmaya ilişkin usul ve esasları içermektedir. SPK bu tebliğe istinaden Lisanslama Sınavları açmış ve Meslek Uzmanlarını lisanslamaya başlamıştır.

İkinci tebliğ ise “Değerleme Şirketleri”ni tanımlamaktadır. Tebliğde Değerleme ve Değerleme şirketlerinin çalışmaları ile ilgili esaslar tanımlanmıştır. Firmaların çalıştıracakları değerleme uzmanlarının nitelikleri, bağımsızlık kavramının tanımı, değerleme şirketlerinin yapabilecekleri işler ve yapamayacakları işler çok net bir şekilde bu tebliğler çerçevesinde ortaya konulmuştur.